Przesłanie, że sole wapnia budują kości i zapobiegają osteoporozie, słyszeliśmy miliony razy. Ale wapń, poza utrzymywa­niem w zdrowiu naszych kości, spełnia inne zbawienne dla or­ganizmu funkcje. Wykazano, że sole wapnia chronią przed cho­robami serca i wieloma innymi, włączając w to raka jelita gru­bego. Badania wykazały, że stosowanie wapnia zmniejsza czę­stość powstawiania polipów i zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita grubego.

Wapń a rak jelita grubego

Wapń hamuje wzrost komórek raka jelita grubego. Jedno z naj­wcześniejszych badań na ten temat przeprowadzono w Memo­riał Sloan-Kettering Cancer Center w roku 1985. Obserwowano wpływ podawania wapnia na błonę śluzową jelita grubego u grupy obciążonych rodzinnie rakiem jelita grubego. Przed rozpoczęciem badania stwierdzono u tych osób zwiększoną częstotliwość podziałów komórek. W czasie eksperymentu po­dawano tym osobom 1,25 grama wapnia dziennie. Po 2, 3 mie­siącach podawania wapnia komórki jelita grubego zmniejszyły częstość podziałów i zaczęły zachowywać się jak komórki osób o niskim stopniu zagrożenia rakiem jelita grubego.

W miarę upływu czasu gromadzono coraz więcej dowodów na rolę wapnia w rozwoju raka jelita grubego. Jedno z bardziej interesujących serii badań wykonano w St Luke’s-Roosevelt Hospital Center i na uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Badacze wykazali, że u osób, które poprzednio miały polipy, zwiększenie dziennej dawki wapnia do 1,2 grama dziennie (za­wartego w niskotłuszczowych przetworach mleczarskich, bę­dących bogatym źródłem wapnia) zmniejszyło liczbę komórek przedrakowych.

Badacze z Harvard School of Public Health potwierdzili zna­czenie wapnia, używając danych ze znanego nam badania pie­lęgniarek i badania pracowników służby zdrowia („Health Professionals Study”). Obydwa te badania obejmowały łącznie 135 tysięcy osób. Badając związek między przyjmowaniem wapnia a rakiem jelita grubego, stwierdzono, że zagrożeni-e rakiem le­wej (zstępującej) części okrężnicy było mniejsze u osób, które spożywały około 700 lub więcej miligramów wapnia dziennie, niż u osób, które spożywały 500 miligramów wapnia lub mniej. Wyniki te wskazują, że nawet niewielka różnica w spożyciu wapnia ma duże znaczenie w profilaktyce raka.

Mechanizm działania wapnia nie jest znany. Przypuszcza się, że sole wapnia łączą się z kwasami żółciowymi i kwasami tłusz­czowymi, przekształcając je w związki nierozpuszczalne; w tej postaci organizm może je bezpiecznie wydalić. Już poprzednio pisałem, że kwasy żółciowe mogą podrażniać komórki jelita grubego, stymulując ich niekontrolowane podziały. Wapń spo­żywany w potrawach i w postaci tabletek ma takie samo dzia­łanie.

Najlepsze źródła pokarmowe

Najbogatszym źródłem wapnia jest nabiał. Inne źródła to szpi­nak, gładkolistna odmiana jarmużu, brokuły i tofu, jednakże nie dorównują one nabiałowi. Również migdały zawierają sto­sunkowo dużo wapnia.